Aktualności Aktualności

Dzień Motyla Kapustnika - pospolitego, a jednak niezwykłego motyla

30 czerwca to Dzień Motyla Kapustnika. „Intruz”, „pasożyt”, „ okropny szkodnik” – te określenia padają, kiedy widzimy, że liście niedawno posadzonej młodej rośliny są pełne dziur. Bielinek kapustnik postrzegany jest jako jeden z najgroźniejszych szkodników. Niegdyś widywany bardzo często, dziś spotkanie z nim wcale nie jest takie oczywiste.

Tego dnia warto zastanowić się, dlaczego populacja bielinka maleje. Niestety często winni jesteśmy my sami. Masowe zwalczanie poprzez stosowanie chemicznych substancji doprowadziło do tego, że liczebność bielinka drastycznie spadła. 

Zdjęcie przedstawia bielinka kapustnika w locie. Fot. Tomasz Owczarek        

Poszukując informacji na temat dzisiejszego bohatera, pierwsza, którą można odnaleźć jest taka, że to bardzo pospolity motyl. Zaryzykować można stwierdzenie, że prawdopodobnie każdy z nas widział kapustnika choć raz. Jego białe skrzydełka są niezwykle chrakterystyczne, na ich skraju znajdują się ciemne plamy, u samic również ciemne kropki. Rozpiętość skrzydeł osiąga od 49 do 63 mm. Tylne skrzydła przybierają często zielonkawo-żółte odcienie.  Motyl kapustnik pojawia się wszędzie tam, gdzie ma dostęp do świeżego pokarmu - najczęściej w ogrodach, sadach, lasach i przy górskich dolinach. Gąsienice żerują przede wszystkim na roślinach z rodzaju krzyżowych, tj. kapuście, rzodkiewce oraz nasturcji. Uwielbiają również kalafior, jarmuż, brokuł, kalarepę i rzepak. Zamieszkuje praktycznie całą Europę, Afrykę oraz Północną Azję.

Z poczwarki w pięknego motyla…

Samica bielinka kapustnika składa do 300 jaj o żółtopomarańczowej barwie. Co ciekawe w ciągu roku pojawiają się 2-3 pokolenia owada. Przyklejenie ich od spodu liści jest zabezpieczeniem, chroniącym je przed drapieżnikami.

Zdjęcie przedstawia pierwszy etap cyklu rozwojowego motyla kapustnika czyli złoże 300 żółtopomarańczowych jaj. Fot. lic. Mushy- stock.adobe.com

        

Warto wiedzieć jednak, że osobniki z pierwszego pokolenia pojawiają się głównie na chwastach i roślinach dziko rosnących, a dopiero te z drugiego pokolenia składają jaja na roślinach uprawnych utrudniając życie hodowcom warzyw. Trzecie pokolenie występuje niezmiernie rzadko – głównie jesienią. Po około 4-10 dniach z jaj wylęgają się gąsienice.

Ich rozwój trwa do 4 tygodni, po czym opuszczają roślinę, która była ich żywicielką i poszukują innej kryjówki. Poczwarka bielinka ma żółtozielony kolor i zimuje. Podobnie jak dorosłe kapustniki, również ich gąsienice - smukłe, kolorowe, posiadające małe, krótkie włoski oraz niebieskozielone lub czarne plamki - znane są prawie wszystkim. Na ich grzbiecie znajduje się żółta pręga.

Zdjęcie przedstawia niebieskawo-zielone, czarno plamkowane i opatrzone żółtą pręgą w części grzbietowej ciało gąsienicy bielinka kapustnika.  Fot. Tomasz Owczarek          

Film przedstawia pełny cykl życiowy motyla - od wykluwania się gąsienic, tworzenia poczwarki do wyjścia z niej dojrzałego motyla. Na końcu zobaczyć można baryłkarze bieliniaka (Apanteles glomeratus) - pasożyty żyjące w ciele gąsienic bielinka.

 

Jak rozpoznać żerowanie motyla kapustnika?

To motyl aktywny za dnia. Żerowanie bielinka rozpoznamy po wygryzionej blaszce liściowej. Jeżeli zauważymy ślady jego obecności, nie stosujmy drastycznych, chemicznych środków, postawmy na naturalne metody. O wiele lepiej sprawdzi się wyciąg z rumianku, ziemniaków, wrotyczu, krwawnika, a nawet pomidora! Dobrym pomysłem jest również zasadzenie szałwii, za którą motyl ten nie przepada. Najlepiej jednak nie dopuścić do pojawienia się bielinka. Częste odchwaszczanie opóźni rozwój pierwszego pokolenia. Tylko systematyczna obserwacja pozwoli na wczesne wykrycie gąsienic, ich szybkie usunięcie, a co za tym idzie, ochronę roślin, jednocześnie nie powodując zagrożenia dla samego owada, którego liczebność drastycznie spada.

Dlaczego jeden z największych ogrodowych szkodników otrzymał swoje święto? Czy jest pod ochroną?

Być może święto to zostało stworzone, aby pokazać, że każde stworzenie jest częścią niesamowitej natury, bez względu na to, czy człowiek uważa je za pospolitego szkodnika. Choć bielinek nie podlega ochronie gatunkowej, to warto troszczyć się o tego owada, tak by pełnił powierzoną w przyrodzie rolę.

 

Czy wiesz że :
  • Co kilkanaście, a czasem nawet kilkadziesiąt lat, następuje duży wzrost jego liczebności. Motyle wtedy migrują olbrzymimi grupami. Tysiącami lecą na południe Europy, przemierzając ogromne odległości. Potrafią wówczas przeżyć nawet w trudnych alpejskich warunkach.
  • Hiszpański bielinek kapustnik przesypia w stadium poczwarki okres, w którym grożą mu groźne pasożyty, dzięki czemu chroni swoją populację.
  • Bielinek czerpie z powierzchni roślin substancje trujące, dzięki którym staje się niesmaczny dla ptactwa.