2025 r.

"Wsparcie ośrodków edukacyjnych Nadleśnictwa Łopuchówko poprzez wykorzystanie różnych form grafik i obrazów celem zwiększenia świadomości ekologicznej i poszanowania przyrody przez społeczeństwo."

W ramach projektu zakupiono/wykonano:

• Komiks edukacyjny - 5000 szt.
• Okulary VR wraz z grą edukacyjną z licencją (2 kpl.)
• Sprzęt audiowizualny: ekran projekcyjny, projektor i telewizor (3 szt.)
• Mikroskopy diagnostyczne i stereoskopowe (4 szt.) oraz kamera mikroskopowa (1 szt.)
• Edukacyjne fronty meblowe do istniejących regałów (1 kpl.)
• Naścienny model drzewa wykonany z drewna (1 kpl.)
• Pufy (5 szt.) i poduchy (4 szt.) z nadrukami leśnymi oraz kostki edukacyjne z infografikami (9 szt.)
• Drewniane gry edukacyjne: "Powiązania", "Domino", "Wodny ciąg"
• Mobilne edukacyjne plansze magnetyczne (2 kpl.)

W obecnych czasach coraz częściej odczuwamy skutki zmieniającego się klimatu, przejawiające się ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi takimi jak susze czy huragany, nieodwracalnymi zmianami w ekosystemach oraz niekorzystnym wpływem na warunki uprawy roślin. Zmagamy się z rosnącym zagrożeniem katastrofy klimatycznej, której skutki w przyszłości mogą stawać się coraz bardziej dotkliwe. Podniesienie się poziomu mórz i oceanów przy jednoczesnym niedostatku wody pitnej, klęski żywiołowe niosące za sobą zniszczenia i głód czy utrata rzadkich i cennych przyrodniczo ekosystemow to tylko niektóre z konsekwencji, z jakimi coraz częściej będziemy się spotykać. 

Bliskość poznańskiej aglomeracji sprawia, że Nadleśnictwo Łopuchówko nieustannie mierzy się z problemami związanymi z zanieczyszczeniem powietrza oraz zmianami klimatycznymi. Zjawiska te mają ogromny wpływ na zdrowie i życie ludzi, bioróżnorodność oraz stabilność ekosystemów. Dlatego tak istotna jest edukacja, budująca świadomość społeczną i zachęcająca do podejmowania działań na rzecz ochrony środowiska oraz przeciwdziałania dalszym negatywnym skutkom.

W Ośrodku Edukacji Leśnej "Łysy Młyn" oraz w Ośrodku Edukacji Przyrodniczo-Leśnej "Dziewicza Góra" od ponad 10 lat prowadzone są zajęcia "Rady na odpady" oraz "Problematyka dzikich wysypisk w lesie". Podczas nich edukatorzy przekazują wiedzę o tym, jakie działania o charakterze lokalnym można podejmować, by miały znaczenie globalne. Uczestnicy są uwrażliwiani na problemy środowiskowe już od najmłodszych lat, jednak również dorośli potrzebują konkretnych form przekazu w tym zakresie. 

W tym celu Nadleśnictwo wydało komiks dla starszych odbiorców, którego fabuła osadzona jest w województwie wielkopolskim, w łopuchowskich lasach. Przedstawia on historię dwóch koleżanek - edukatorki i fotografki, które wspólnie udają się na krótką wycieczkę do lasu. Podczas niej poruszane są zagadnienia związane z adaptacją do zmian klimatu i działaniami leśników zapobiegającymi oraz minimalizującymi szkody w środowisku naturalnym. Wizualna narracja ułatwia czytelnikom zrozumienie złożonych zagadnień środowiskowych, angażując emocje i wyobraźnię. Komiks przybliża również pracę leśnika, dzięki czemu osoby odwiedzające las mogą lepiej zrozumieć procesy gospodarcze w nim zachodzące. Pokazywanie skutków zmian klimatycznych oraz sposobów przeciwdziałania im ma na celu nie tylko zwiększenie wiedzy, ale także zainspirowanie czytelników do aktywnego uczestnictwa na rzecz ochrony przyrody.

W obu ośrodkach, w ramach zajęć "Rady na odpady" oraz "Problematyka dzikich wysypisk w lesie", realizowane są konspekty dotyczące gospodarki odpadami. Edukatorzy podkreślają, że wybory każdego człowieka mają realny wpływ na otaczający nas świat. Zakup okularów VR wraz z oprogramowaniem edukacyjnym w formie gry edukacyjnej wraz z licencją umożliwia przeniesienie użytkowników w przyszłość i unowocześnia formy przekazu, wprowadzając uczestników w trójwymiarową przestrzeń, ułatwiając tym samym zrozumienie globalnych wyzwań związanych z zanieczyszczeniem środowiska. Gracze przemierzają wirtualny las, odnajdując porozrzucane odpady i przypisane do nich informacje oraz ciekawostki dotyczące prawidłowej segregacji. Taka forma interaktywnej edukacji, bliska młodszym odbiorcom, skutecznie zwiększa świadomość ekologiczną i pomaga kształtować dobre nawyki.

Dodatkowo zakupiono sprzęt audiowizualny, w który wyposażono ośrodek "Łysy Młyn". Ekran projekcyjny, projektor i telewizor umożliwiają wyświetlanie materiałów multimedialnych, filmów i prezentacji o tematyce związanej z ochroną środowiska.

Po spojrzeniu na przyrodę w ujęciu makroskopowym uczestnicy zajęć mogą skierować uwagę na jej mikroskalę. Wyposażenie ośrodka "Łysy Młyn" wzbogacono o mikroskopy diagnostyczne i stereoskopowe, które umożliwiają szczegółowe badanie organizmów i procesów omawianych podczas warsztatów. Zakupiona kamera mikroskopowa pozwala na rejestrowanie obrazów i filmów spod mikroskopu oraz ich prezentację na ekranie telewizora, dzięki czemu uczestnicy mogą śledzić obserwacje w czasie rzeczywistym.

Popularność obu ośrodków edukacyjnych przyczyniła się do podjęcia decyzji o doposażeniu sali na "Dziewiczej Górze" w brakujące elementy. W celu wzbogacenia pomieszczenia wykonano i zamontowano fronty meblowe do istniejących regałów. Zostały one wykonane z drewna i służą nie tylko do zabezpieczenia materiałów edukacyjnych, ale również pełnią funkcję dekoracyjną i edukacyjną - naniesione na nie estetyczne grafiki przedstawiają złożoność ekosystemu leśnego, różnorodność organizmów oraz piętrowość lasu.

Całość uzupełnia naścienny model drzewa wykonany z drewna, z wymiennymi, ruchomymi elementami ukazującymi chodniki owadzie, grzyby nadrzewne, dary lasu oraz gniazda ptaków i wiewiórek. Strefa wokół drzewa stanowi miejsce integracji uczestników zajęć oraz odwiedzających, zachęcając do samodzielnego poznawania przyrody i nauki o bioróżnorodności.

W celu urozmaicenia zajęć oraz licznych akcji i stoisk, jak również zwiększenia komfortu słuchaczy zakupiono pufy i poduchy w formie siedzisk z nadrukami imitującymi środowisko leśne. Przestrzeń wzbogacona motywami leśnymi sprzyja skupieniu
i uważności uczestników ułatwiając przyswajanie treści ekologicznych.

Dodatkowo ośrodki wyposażono w edukacyjne kostki z nadrukowanymi infografikami: "Ptaki lasów i ogrodów", "Leśni tropiciele", "Leśny savoir-vivre", "Płazie sekrety", "Dary lasu" oraz logo Lasów Państwowych. Pomagają one rozwijać koordynację ruchową i poszerzać wiedzę o złożonym ekosystemie leśnym, umożliwiając kontakt z przyrodą nawet w zamkniętych przestrzeniach.

Całość dopełniają drewniane pomoce dydaktyczne w postaci gier edukacyjnych: "Powiązania", "Domino" i "Wodny ciąg". Gry angażują uczestników w aktywne działania zespołowe, rozwijają umiejętności komunikacji i współpracy, a jednocześnie przekazują treści dotyczące zasad zrównoważonego rozwoju i racjonalnego korzystania z zasobów środowiska.

Gra "Powiązania" wyjaśnia 17 celów zrównoważonego rozwoju przy użyciu drewnianych tabliczek i mapy świata, ukazując sieć zależności w globalnym przemyśle i transporcie. Gra "Wodny ciąg" przedstawia problem erozji w lasach za pomocą drewnianych kul toczonych w dół wzniesienia. Zadaniem uczestników jest spowolnienie ich ruchu za pomocą naturalnych materiałów (ściółki, gałęzi, patyków, kamieni) co obrazuje mechanizm przeciwdziałania erozji.

Uzupełnieniem pomocy dydaktycznych są mobilne edukacyjne plansze magnetyczne. Każdy z uczestników zajęć może dowolnie uzupełniać markerem sucho ścieralnym magnetyczne "chmury myśli" w zależności od omawianego na spotkaniach tematu. Interaktywne dymki pobudzają do kreatywnego działania i tworzenia własnych treści w formie komiksu, angażując zarówno uczestników zajęć, jak i indywidulanych turystów odwiedzających ośrodki.

W obliczu coraz bardziej odczuwalnych skutków zmian klimatycznych - takich jak wzrost średnich temperatur, ekstremalne zjawiska pogodowe, podnoszenie się poziomu mórz czy degradacja zasobów naturalnych - ludzkość stoi przed koniecznością podjęcia zdecydowanych i długofalowych działań. Wzywania te wymagają przemyślanej, odpowiedzialnej reakcji uwzględniającej potrzeby zarówno współczesnych, jak i przyszłych pokoleń. Dlatego tak ważne jest wdrażanie zasad zrównoważonego rozwoju - podejścia, które łączy troskę o środowisko naturalne z rozwojem gospodarczym i społeczną odpowiedzialnością. Każdy element zrealizowanego przez Nadleśnictwo Łopuchówko projektu wspiera budowanie głębszej i bardziej wszechstronnej świadomości ekologicznej wśród lokalnej społeczności oraz zachęca do podejmowania realnych działań na rzecz ochrony środowiska na terenie województwa wielkopolskiego. Nowy sprzęt posłuży około 3000 uczestnikom w pogłębianiu wiedzy i kształtowaniu świadomości ekologicznej.

2024 r.

"Drewno, niezastąpiony materiał – doposażenie ośrodków edukacyjnych zlokalizowanych w Łysym Młynie oraz na Dziewiczej Górze w pomoce dydaktyczne, służące edukacji ekologiczno – przyrodniczej”

W ramach projektu zakupiono:

• Mapę edukacyjno-turystyczną – 2000 szt.
• Puzzle, układanki, skakanki, gry edukacyjne – 326 szt.
• Modele ptaków z gniazdami, skrzynki lęgowe, karmniki wraz z poidełkiem dla ptaków – 48 szt.
• Edukacyjne kosze do nauki segregacji odpadów – 4 kpl.
• Drewnianą fotościankę, drewniany motor, pufy i poduszki z imitacją kory rodzimych gatunków drzew-13 szt.

Drewno jest obecne w życiu człowieka od początków jego istnienia. Pełni integralną część w funkcjonowaniu ludzkości. Surowiec ten znalazł szerokie zastosowanie w wielu dziedzinach, w tym w budownictwie, transporcie, energetyce, produkcji maszyn rolniczych i przemysłowych, mebli, podłóg, papieru, opakowań, narzędzi, instrumentów muzycznych, sprzętu sportowego, zabawek czy materiałów biurowych. Łącznie na rynku dostępnych jest co najmniej 30 000 produktów wytworzonych z drewna. Dzięki całej gamie zalet użytkowych, naturalnej różnorodności i niezaprzeczalnemu pięknu – nie ma sobie równych, szczególnie dzisiaj.

Polska znajduje się w gronie kilkunastu największych producentów drewna na świecie. Głównym jego dostawcą w kraju są Lasy Państwowe, które dbają również o zasoby surowca drzewnego. Leśnicy nieustannie podnoszą świadomość ekologiczną społeczeństwa w zakresie ochrony lasów i zrównoważonego zarządzania gospodarką leśną, promując podejście proekologiczne, wielofunkcyjne oraz trwałe użytkowanie terenów leśnych. Nadleśnictwo Łopuchówko od ponad 10. lat prowadzi działania edukacyjne propagujące możliwości wykorzystania drewna. Spotkania z edukatorami, wernisaże, a także warsztaty odbywają się głównie w Ośrodku Edukacji Leśnej „Łysy Młyn” i w Ośrodku Edukacji Przyrodniczo-Leśnej „Dziewicza Góra”.

W celu urozmaicenia zajęć oraz licznych akcji i stoisk, jak również zwiększenia komfortu słuchaczy zakupiono poduszki i pufy imitujące korę rodzimych gatunków drzew. W skuteczny sposób poprzez zabawę leśne elementy design poszerzają wiedzę na temat niepowtarzalnych cech morfologicznych. Styl inspirowany naturą wprowadził do wnętrz cząstkę lasu, roślinności i naturalnych materiałów, które jako idealne tworzywo potęgują odbiór natury.

Suche liście, szyszki, trociny, gałęzie, kora, żołędzie czy kasztany zapewniają różnorodność wrażeń dotykowych. Uczestnicy drewnianej gry edukacyjnej w formie plastra miodu dodatkowo angażują zmysł wzroku, słuchu i węchu. Sześciokątny układ komórek pozwala modyfikować kształt ścieżki, co pozytywnie wpływa na poprawę koordynacji ruchowej. Sensoryczny tor zachęca do obcowania z przyrodą i stwarza przestrzeń do odkrywania tajemnic środowiska naturalnego w sposób pełen radości i twórczego zaangażowania.

W ogródku dydaktycznym „Łysego Młyna” w Biedrusku dzieci kształtują umiejętność rozpoznawania różnych tekstur, zapachów oraz dźwięków charakterystycznych dla lasu poprzez grę do oznaczania roślin w terenie. Drewniane tabliczki z nazwą miododajnych okazów pozwalają odwiedzającym ośrodek edukacyjny rozpoznać roślinę zwracając uwagę na jej charakterystyczne elementy, takie jak: liście, kwiaty czy owoce.

Zakupione drewniane pomoce dydaktyczne: puzzle „W te pędy – budowa komórki roślinnej”, „Lepszy rydz niż nic”, „Co z drzewa spadło” i „Co z drzewa spadło 3” oraz gra Memory „Jesteś na tropie”, skakanka z drewnianymi rączkami, zestaw gier drewnianych (drewniana gra kółko i krzyżyk, zestaw 5 kości do gry) i mix drewnianych układanek w woreczkach bawełnianych uatrakcyjniają stoiska edukacyjne oraz kluczowe ze względu na charakter ośrodków konspekty zajęć: pt. „ Czy to grzyb jadalny czy trujący?”, „Drzewa naszych lasów”, „Drewno jest wspaniałe!”, „Budowa morfologiczna roślin i zwierząt” czy „Praca leśnika”. Bezpłatne warsztaty prowadzone są cyklicznie od  ponad 10 lat dla każdego odbiorcy bez względu na wiek. Prowadzenie plenerowych stref edukacyjnych w różnych miejscach na terenie województwa wielkopolskiego umożliwiają zamykane skrzynie na kółkach. Dzięki takim rozwiązaniom można wygodnie transportować niezbędne materiały, a uczestnicy warsztatów cieszą się edukacyjnymi atrakcjami na świeżym powietrzu.

W duchu zrównoważonego rozwoju i troski o środowisko wykorzystywane są również innowacyjne, ekologiczne środki mobilności, takie jak drewniany motor. Wykonany z naturalnych materiałów, ten nietypowy pojazd wzorowany na modelu WFM OSA M52 jest nie tylko ciekawą zabawką dla najmłodszych, ale także doskonałym powodem do dyskusji na temat wykorzystywania zasobów odnawialnych. Zaprojektowany z myślą o minimalnym wpływie na środowisko, pozwala przedszkolakom poczuć się częścią ekologicznej rewolucji. Taki transport jest symbolem tego, jak tradycyjne rzemiosło może łączyć się z nowoczesnymi rozwiązaniami. Dorośli, świadomi wpływu transportu na emisję spalin, mogą również zacząć stosować ekologiczne środki mobilności w codziennym życiu, co ma istotny wpływ na jakość powietrza i redukcję zanieczyszczeń.

Poprzez wprowadzanie dzieci i dorosłych w świat zrównoważonego rozwoju edukatorzy wskazują, że wybory każdego człowieka mają realny wpływ na otaczający świat. Zanieczyszczanie przestrzeni publicznych, wód czy terenów zielonych, a także gromadzenie się odpadów w miejscach, gdzie nie powinny się znaleźć, prowadzi do degradacji przyrody i zagrożeń dla zdrowia ludzi oraz zwierząt. Właściwa segregacja odpadów jest z kolei jednym z podstawowych kroków w życiu do zminimalizowania negatywnych skutków konsumpcji. W celu przeciwdziałania złym nawykom w ośrodkach zamontowano edukacyjne kosze do nauki segregacji odpadów: dwa kosze wewnętrzne do segregacji odpadów, kosz zewnętrzny do segregacji na „Dziewiczej Górze” , kosz zewnętrzny do segregacji odpadów w „Łysym Młynie” . Wykonane z odnawialnego surowca pojemniki na śmieci stanowią istotny element zajęć pod hasłem „Rady na odpady”. Działania edukacyjne, które pokazują, jak prawidłowo segregować śmieci, powinny być wprowadzane zarówno w szkołach, jak i w społecznościach lokalnych, aby stały się one naturalną częścią codziennego życia. Skutki zmian na pewno odczuje planeta, ludzie, a także dzikie zwierzęta, które szukają pożywienia w bliskości odpadów.

Pozyskane w ramach przedsięwzięcia modele: raniuszka z rodziny raniuszków; grubodzioba zwyczajnego z rodziny łuszczakowatych; kosa zwyczajnego z rodziny drozdowatych na gnieździe z jajem; wróbla zwyczajnego/ domowego na gnieździe z modelem jaja; sikory bogatki na gnieździe z modelem jaja; zięby zwyczajnej z rodziny łuszczakowatych; kowalika zwyczajnego, zwanego barglem z rodziny kowalikowatych; sójki zwyczajnej, zwanej żołędziówką z rodziny krukowatych i model samca dzięcioła czarnego uczą biologii i ekologii poprzez porównania oraz uwrażliwiają na znaczenie w przyrodzie ptaków i wpływ na tworzenie łańcuchów troficznych.

Czynna ochrona przyrody, dodatkowe miejsca lęgowe i zwiększanie bazy pokarmowej ptaków zimą to współodpowiedzialność w zwiększaniu bioróżnorodności i wspieraniu równowagi ekologicznej najbliższego otoczenia. Nowe materiały edukacyjne: skrzynki lęgowe dla ptaków model A1 i B premium MKW z zabezpieczeniem metalowym; skrzynki lęgowe dla ptaków model E premium MKW, model kopciuszek MKW, model pełzacz MKW; źródło dla ptaków model poidełko ogrodowe MKW średnie i karmniki przyczynią się do realizacji spotkań: „Zima w życiu ptaków – pogadanka połączona z budową karmnika”, „Tajemnice ptasich mieszkań - pogadanka połączona z budową skrzynki lęgowej”, „Kto tędy przechodził? Tropy i ślady zwierząt”. Drewno, jako materiał budowlany bezpiecznych miejsc lęgowych dla ptaków, pełni funkcję praktyczną i edukacyjną, wprowadzając uczestników w świat ekologii i natury.

Z drewna powstawały liczne dzieła sztuki i architektury. Były okresy tworzenia na deskach, drzeworytnictwa czy rozkwitu rzeźbiarstwa w odnawialnym surowcu. Dziś powstaje także ekologiczna biżuteria, akcesoria oraz elementy dekoracyjne. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom społeczeństwa zakupiono drewnianą fotościankę, która zapewnia zachowanie kadru z życia lasu z udziałem odbiorców zajęć, warsztatów, stoisk i akcji edukacyjnych. Zdjęcia, jak również książki, zeszyty, ulotki – to także drewno. Papier to jeden z największych nośników informacji, który ma długoterminowy czas oddziaływania. Czytelnicy zabierają drukowane materiały ze sobą na leśne wędrówki i wielokrotnie do nich wracają.

W planowaniu wyprawy z pewnością pomoże wydana w ramach przedsięwzięcia nowoczesna edukacyjno–turystyczna mapa. Publikacja zawiera najciekawsze miejsca i pomysły na wypoczynek w łopuchowskich lasach i okolicy. Wytyczone szlaki turystyczne, ścieżki dydaktyczne, rezerwaty przyrody czy wyznaczone obszary strefy „Zanocuj w lesie” zainteresują nie jednego turystę, zmotywują do prowadzenia własnych obserwacji i pomogą w indywidualnych podróżach. Ekologiczne kierunkowskazy udostępnione zostały osobom należącym do różnych grup wiekowych (dzieci, młodzież, dorośli i seniorzy) bezpłatnie w Ośrodku Edukacji Leśnej „Łysy Młyn” w Biedrusku i Ośrodku Edukacji Przyrodniczo-Leśnej „Dziewicza Góra”. Mapy rozdaje się w ramach eventów, ogólnopolskich wydarzeń oraz konkursów organizowanych na terenie nadleśnictwa.

Nadleśnictwo koncentruje się na promowaniu świadomego obcowania z drewnem, zachęcając do korzystania z jego walorów w sposób odpowiedzialny i przyjazny dla środowiska. Bez drewna bowiem nie sposób wyobrazić sobie rozwoju cywilizacji ludzkiej. Do dziś, będąc niewyczerpanym surowcem dla mnóstwa produktów, ciągle stanowi znaczącą część tego, co człowiek przetwarza, a potem wykorzystuje. Każdy element tego projektu, przyczynia się do tworzenia głębszego i pełniejszego zrozumienia dla ekologicznych wyzwań współczesnego świata. Takie inicjatywy mają na celu nie tylko rozwój wiedzy, ale także inspirowanie do działań, które będą miały realny wpływ na ochronę naszej planety.