Asset Publisher Asset Publisher

Rezerwaty przyrody

Na terenie Nadleśnictwa Łopuchówko położonych jest 7 rezerwatów przyrody.

 

  • Rezerwat Przyrody „Żywiec Dziewięciolistny"

„Żywiec dziewięciolistny" to niezwykle malowniczo położony rezerwat florystyczny na terenie leśnictwa Boduszewo. Zajmuje oddział 93i wraz z drogą leśną (0,11 ha) o łącznej powierzchni 10,51 ha. Rezerwat posiada otulinę o pow. 0,78 ha.

Z rezerwatu, w dużej części obejmującego schodzącą do jeziora skarpę, rozciąga się niezapomniany widok na pobliską okolicę, a także Jezioro Leśne.

Zdjęcie przedstawia widok na Jezioro Leśne w rezerwacie "Żywiec dziewięciolistny". Fot. Krzysztof Moroz

Chroniony tutaj gatunek - żywiec dziewięciolistny (Dentaria enneaphyllos) to roślina o wysokości 20 - 40 cm o dużych ciemnozielonych liściach i jasnożółtych kwiatach, kwitnąca od kwietnia do maja. Jej występowanie na tym terenie jest o tyle ciekawe, że gatunek ten charakterystyczny jest tylko dla obszarów górskich (głównie Sudety) natomiast na niżu jest niezwykle rzadki. Jedna z hipotez mówi, że żywiec zawleczony został tutaj wraz z sadzonkami drzew leśnych sprowadzonych z Austrii. Stanowisko to jest najdalej na północ, a zarazem jedynym w Wielkopolsce udokumentowanym miejscem występowania gatunku.

Zdjęcie przedstawia kwitnący żywiec dziewięciolistny. Fot. Krzysztof Moroz

Celem ochronnym rezerwatu jest także zachowanie występującego tutaj niemal 130 letniego drzewostanu, w skład którego wchodzą potężne, majestatyczne buki i dęby. Ten dębowo-bukowy drzewostan nosi nazwę grądu.

Rezerwat posiada aktualny plan ochrony  opracowany na okres od 1.01.2006 do 31.12.2025 r.

 

  • Rezerwat Przyrody „Gogulec"

Rezerwat położony na terenie leśnictwa Złotkowo jest warty zwrócenia nań uwagi ze względu na znajdujące się na jego terenie małe, bezodpływowe jezioro, dawną torfiankę oraz rozległe, śródleśne torfowisko przejściowe. Główną rolę budulcową w zbiorowisku torfowiska przejściowego odgrywają torfowce, tworzące w wodzie kożuchy - czyli pło, zarastające powoli turzycą bagienną i rosiczką. Torfowiska takie są miejscem występowania wielu rzadkich gatunków roślin, a także spełniają inną ważną rolę. Dzięki temu, że magazynują duże ilości wody, wpływają korzystnie na bilans wodny terenów przyległych, stabilizując poziom wód gruntowych.

Zdjęcie przedstawia torfowisko przejściowe w rezerwacie "Gogulec". Fot. Krzysztof Moroz

Dużym zagrożeniem dla tego typu zbiorowisk jest obniżanie poziomu wody, kiedy na tereny otwartych torfowisk wkraczają powoli zbiorowiska zaroślowe, a później bagienne lasy - olsy i łęgi. Sytuacja taka ma także miejsce w rezerwacie - znajduje się tu w fazie inicjalnej zbiorowisko olsu torfowcowego, z przewagą brzóz oraz bujnym podszytem utworzonym przez wierzby i kruszynę.

Obiektem ochrony rezerwatu Gogulec jest właśnie zbiorowisko torfowiska przejściowego oraz roślinność wodna i bagienna towarzyszą jeziorku. Występuje tu aż 8 gatunków objętych ochroną prawną: długosz królewski, bobrek trójlistny, grążel żółty, rosiczka okrągłolistna oraz będące pod ochroną częściową: kruszyna, konwalia majowa, kalina koralowa i porzeczka czarna. Florę torfowców tworzą 4 gatunki. Najcenniejszymi zbiorowiskami roślinnymi w rezerwacie są: zespół lilii wodnych, pływacza zwyczajnego, pło szalejowe, mszar z turzycą dzióbkowatą oraz ols torfowcowy.

 Powierzchnia rezerwatu wynosi 5,29 ha. Rezerwat posiada otulinę o powierzchni 5,24ha. Rezerwat nie posiada aktualnego planu ochrony.

 
  • Rezerwat przyrody „Las Mieszany w Nadleśnictwie Łopuchówko".

Rezerwat „Las mieszany” utworzony został w 1962 roku. Chroni fragment lasu mieszanego ze starodrzewiem sosnowo-dębowym w wieku 180-200 lat. Rezerwat Las w rezerwacie reprezentuje zespół grądu środkowoeuropejskiego, który na terenie Wielkopolski nie jest rzadki, jednakże nie często spotyka się ponad 220-letnie drzewostany z udziałem dęba.

Zdjęcie przedstawia rezerwat "Las Mieszany". Fot. Krzysztof Moroz

W chwili obecnej udział sosny jest jeszcze tutaj istotny, lecz z uwagi na jej zaawansowany wiek będzie z czasem malał. Obumierająca sosna przyczynia się do tworzenia licznych luk w drzewostanie, w których bardzo silnie rozrasta się grab, zajmując wszystkie piętra roślinności, od nalotu, przez wielowarstwowy podszyt, dochodząc do górnego piętra lasu. Drugie piętro, występujące niemal na całej powierzchni buduje głównie dąb szypułkowy. Podszyt zdominowany jest przez graba, natomiast w runie leśnym spotkać można m.in. orlicę pospolitą, narecznicę samczą, bodziszka cuchnącego, marzankę wonną, fiołka leśnego, konwalię majową i wiechlinę gajową.

Zdjęcie przedstawia rezerwat "Las Mieszany". Fot. Krzysztof Moroz

Martwe drewno w lesie jest czymś zupełnie naturalnym i bardzo pożądanym. Warto wiedzieć, że na zdrowym drzewie występować może od 30 do 60 gatunków grzybów, porostów, owadów, ptaków, ssaków oraz pozostałych organizmów. Na martwym drewnie znajduje swe miejsce do życia ok. 400-500 różnych gatunków. Las z dużą ilością starych, obumierających i martwych drzew, tętni nadzwyczaj intensywnym życiem.

Rezerwat znajduje się przy „Trakcie Bednarskim” na terenie leśnictwa Boduszewo, około 2 km na południowy wschód od wsi Zielonka. Przez rezerwat prowadzi szlak rowerowy R-3 łączący Murowaną Goślinę z Lednicą.

Rezerwat posiada aktualny plan ochrony opracowany na okres od 1.01.2006 do 31.12.2025 r.

 

  • Rezerwat „Klasztorne Modrzewie koło Dąbrówki Kościelnej".

Położony na terenie Puszczy Zielonki leśny rezerwat "Klasztorne Modrzewie" został utworzony w 1962 roku, by chronić najstarszy w Wielkopolsce, ponad 200-letni drzewostan sosnowo-modrzewiowy z domieszką dębów, buków oraz daglezji. W wielogatunkowym borze mieszanym górują majestatyczne, choć coraz mniej liczne modrzewie europejskie.

Równie interesująco jak drzewostan wygląda runo w rezerwacie. Barwnie rozkwitają wiosną przylaszczki pospolite i zawilce gajowe, bujnie rozwijają się paprocie i trawy.

Zdjęcie przedstawia jedno z drzew matecznych w rezerwacie "Klasztorne Modrzewie". Fot. Krzysztof Moroz

Nazwa rezerwatu wywodzi się od klasztoru cysterskiego z Wągrowca, do którego przed rozbiorami należały okoliczne lasy. Również z cystersami związana jest tajemnica pochodzenia modrzewi na tym terenie. Ponoć zakonnicy, którzy popełnili grzech opilstwa byli zobowiązani odbyć pieszą pielgrzymkę do klasztoru pw. Św. Krzyża na Łysicy, w Górach Świętokrzyskich, a na dowód odbytej pokuty musieli zabrać ze sobą garść szyszek z rosnących tam modrzewi. Nasiona z tych szyszek wysiewane były w miejscu obecnego rezerwatu.

Na terenie rezerwatu wybranych zostało aż 9 drzew matecznych stanowiących bazę do zakładania plantacji nasiennych, które mają dostarczyć polskim lasom nasion do produkcji sadzonek o pożądanych właściwościach hodowlanych. Jedną z nich założono w 1995 roku w otulinie rezerwatu.

Rezerwat nie posiada aktualnego planu ochrony.

 

  • Rezerwat przyrody „Buczyna".

Rezerwat znajduje się na terenie leśnictwa Buczyna, w oddziale 124a,b wraz z liniami i drogami na łącznej powierzchni 15,75 ha. Rezerwat posiada otulinę o powierzchni 9,97 ha.

Jest leśnym rezerwatem, który został utworzony, by chronić jeden z najpiękniejszych i najbardziej interesujących fragmentów lasu bukowego przy wschodniej granicy naturalnego zasięgu buka zwyczajnego. Jest to najstarszy w Wielkopolsce, 160-letni drzewostan bukowy z domieszką dęba, zaś jego niewielką część zajmuje zabagnione obniżenie terenu porośnięte olchą. Choć pierwsze informacje o konieczności ochrony kompleksu drzewostanów bukowych na tym terenie pochodzą już z 1930 roku, to został utworzony dopiero w 1958 roku. Pomimo, że najcenniejsze fragmenty tych drzewostanów nie dotrwały do dzisiaj, rezerwat Buczyna daje świetne wyobrażenie o potędze i majestacie panujących tu niegdyś lasów.

Zdjęcie przedstawia rezerwat "Buczyna". Fot. Krzysztof Moroz

Potężne buki, rosnące na wzniesieniu morenowym o pofałdowanym reliefie, tworzą doskonałą scenografię do obserwacji mieszkańców lasu - przy odrobinie cierpliwości można tu dostrzec jaszczurkę zwinkę, padalca, zaskrońca, żabę trawną i moczarową, traszkę zwyczajną, grzebiuszkę ziemną, ryjówkę aksamitną i malutką.

Dnia 16 czerwca i 28 lipca 2012 roku w wyniku huraganowego wiatru w rezerwacie odnotowano katastrofalne szkody. Wiatr „położył" około 2,5 tys. m3 drzewostanu bukowego. Całkowicie zniszczony został drzewostan na powierzchni 5,36 ha. Decyzją Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Poznaniu rezerwat należy traktować jako „swoiste laboratorium", gdzie „całość masy ma pozostać na gruncie nie uprzątnięta, po to by prowadzić obserwacje naukowe nad zmianami jakie będą zachodziły w ekosystemie leśnym oraz rozkładającym się drewnie". Dowodem tego są pozostawione w rezerwacie wywroty i wiatrołomy. Pracownicy naukowi Uniwersytetu Przyrodniczego oraz Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu rozpoczęli cykl badań mających na celu oszacowanie powstałych zmian oraz ich wpływu na obiekt ochrony.

Zdjęcie przedstawia rezerwat "Buczyna". Fot. Krzysztof Moroz

Rezerwat posiada aktualny plan ochrony opracowany na okres od 1.01.2005 do 31.12.2024 r.

 

  • Rezerwat przyrody „Śnieżycowy Jar".

Rezerwat znajduje się na terenie powiatu poznańskiego, w gminie Murowana Goślina, w oddziałach 210l, 211a, 218o, 219f,g leśnictwa Starczanowo na łącznej powierzchni 9,27 ha. Rezerwat posiada otulinę o pow. 8,84 ha. Rezerwat Śnieżycowy Jar to malowniczo położone miejsce, którego celem jest ochrona charakterystycznej dla Sudetów i Karpat Wschodnich, a bardzo rzadkiej na niżu śnieżycy wiosennej.

Zdjęcie przedstawia kwitnącą śnieżycę w rezerwacie "Śnieżycowy Jar". Fot. Archiwum Nadleśnictwa

Śnieżyca wiosenna (Leucoium vernum), roślina z rodziny amarylkowatych, o wąskich liściach i białych dzwonkowatych, przypominających abażurki kwiatach, z żółtą plamką na listkach okwiatu. Jej nazwa Leucoium pochodzi od greckich słów to leucon ich, oznaczających biały fiołek. Jest ona jedną z najwcześniej kwitnących roślin - pojawia się masowo w populacjach liczących nawet kilka tysięcy osobników już w połowie marca, zanim rozwiną się liście na drzewach. Gdy warunki świetlne na dnie lasu pogarszają się, ze względu na rozwijające się liście w koronach drzew, pędy naziemne śnieżycy giną. Śnieżyca, choć cieszy swym pięknem, należy do roślin trujących, gdyż zawiera alkaloidy: leukoinę, galantaminę i likorynę.

Ponieważ obserwowany jest spadek liczby stanowisk śnieżycy w Polsce, oraz ubytek osobników w miejscach ich występowania, gatunek ten zaliczony jest do kategorii narażonych na wyginięcie i objęty ochroną ścisłą.

Niezapomniane widoki każdej wiosny ściągają do rezerwatu rzesze turystów.

Zdjęcie przedstawia łany śnieżycy wiosennej w rezerwacie "Śnieżycowy Jar". Fot. Archiwum Nadleśnictwa

W rezerwacie śnieżyca wiosenna znalazła optymalne warunki do życia – obserwuje się nawet niewielkie, ale wyraźne poszerzanie terenu występowania, do czego przyczynia się częste buchtowanie wilgotnego podłoża przez dziki.

Pojawienie się na tym terenie śnieżycy wiosennej można przypisać celowemu działaniu człowieka – na mapach sprzed ponad stu lat w ogóle nie ma w tym miejscu lasu, a w bezpośrednim sąsiedztwie rezerwatu w pododdziale 211 h znajdują się  pozostałości fundamentów zabudowań.

 Rezerwat nie posiada aktualnego planu ochrony

 

  • Rezerwat „Meteoryt Morasko".

Rezerwat przyrody nieożywionej Meteoryt Morasko jest miejscem wyjątkowym pod wieloma względami. Niezwykłe jest to, że tak cenne przyrodniczo miejsce znajduje się bezposrednio na północnej granicy dużego miasta - Poznania.

Jednak najważniejszym powodem, dla którego w 1976 roku utworzono rezerwat, są znajdujące się tu różnej wielkości koliste kratery, powstałe w wyniku upadku meteorytów. Na terenie rezerwatu, na powierzchni 55 ha, znajduje się ich siedem, z których największy ma średnicę około 100 metrów i głębokość do 13 metrów. Trzy największe kratery wypełnione są wodą.

Zdjęcie przedstawia jeden z kraterów uderzeniowych (największy) w rezerwacie "Meteoryt Morasko". Fot. Krzysztof Moroz

Zgodnie z przeprowadzonymi w Morasku badaniami, kratery powstały w wyniku uderzenia o powierzchnię Ziemi odłamków dużego meteorytu żelaznego, należącego prawdopodobnie do roju Perseidów, z którymi Ziemia spotyka się w połowie sierpnia każdego roku.

Na świecie znajduje się tylko 16 miejsc upadku meteorytów, a w Europie tylko dwa. Jedno z nich jest na estońskiej wyspie Saarema, a drugie w poznańskim Morasku.

Jednak same kratery nie są jedynymi pozostałościami wydarzeń sprzed tysięcy lat. Na terenie rezerwatu i w jego okolicy znalezione zostały odłamki meteorytów. Pierwszy z nich, w 1914 roku przypadkowo znalazł niemiecki żołnierz, kolejny o masie 78 kg znaleziony został w 1956 roku, a największy do tej pory odłamek o masie 164 kg odnaleziono we wrześniu 2006 roku. Nadal istnieje szansa na znalezienie następnych jego fragmentów.

Oprócz walorów astronomicznych teren rezerwatu jest również miejscem występowania rzadkich gatunków roślin i zwierząt. Rosną tu lasy dębowo-grabowe oraz interesujące fragmenty łęgu wiązowo-jesionowego, a także dąbrowy świetlistej, boru i olsu. W runie spotkać możemy wiele rzadkich i chronionych roślin, takich jak lilia złotogłów, kopytnik i bluszcz pospolity.

Rezerwat posiada aktualny plan ochrony na lata 2006 - 2025. Rezerwat posiada otulinę o powierzchni 101,66 ha.